De Geul en Bollekamer

Weinig plaatsen op Texel zijn zo afwisselend als het duingebied van De Geul en Bollekamer.

Zandplaat De Hors

In het duingebied ten zuiden van Texel ligt de zandplaat De Hors. De omvang en vorm van de uitgestrekte strandvlakte wisselt sterk onder invloed van de zee. Het grootste deel van De Hors is sinds 1993 onderdeel van het Beschermd Natuurmonument De Waddenzee. Zo ongeveer om de 150 jaar loopt hier een zandbank op de kust. Nu ligt ten zuidwesten van de Hors De Razende Bol, een hoge zandplaat in het Marsdiep, die ook wel Noorderhaaks wordt genoemd. De zandplaat zal te zijner tijd met de zuidpunt van Texel verlanden. Op de strandvlakte broeden onder andere dwergsterns. De broedplaatsen van deze zeldzame zeevogels worden elk jaar afgezet voor toeristen om hun nesten te beschermen. De Hors is een van de weinige plaatsen op Texel waar nog natuurlijke duinvorming plaats vindt. Biestarwegras en zeepostelein horen bij de eerste planten die hier gaan groeien. Wanneer tussen deze planten zand blijft liggen, is duinvorming een feit. Van het zoete water dat hier vlak onder de oppervlakte zit profiteren allerlei planten, bijvoorbeeld de zeeaster.

Lepelaars

De volgende natte duinvallei die we tegenkomen is De Geul. Tot 1921 stond deze vallei in het oosten nog in verbinding met De Hors. Vanaf de uitzichtpost aan de Mokweg heeft u een schitterend zicht over de Geulplas. Eind februari keren hier de eerste lepelaars terug uit Afrika. teren. Tussen de rietkragen van de plas broeden ’s zomers meer dan honderd paar van deze witte reigerachtige vogels. Teven broeden in deze gebieden ook bruine en blauwe kiekendieven. Deze roofvogels zijn te herkennen aan hun zwevende vlucht en de omhoog gekrulde vleugelpunten.

Bollekamer

De oude duinen, waarvan het Loodsmansduin een onderdeel is, lopen door in de Bollekamer en spelen een belangrijke rol in het gebied. De bijzondere vegetatie in de valleien van Grote- en Pompevlak profiteert van het water dat uit dit duinmassief kwelt. Het regenwater zakt door de grond naar de valleien. Onderweg neemt het kalk op, waardoor de valleien kalkrijker worden en er goede vestigingsmogelijkheden voor zeldzame planten ontstaan.

Het natuurreservaat De Muy en de Slufter

De Muy is een voormalige natte duinvallei. Dit ging verloren toen men, ter bescherming van de kust, de buitenste duinenrij de vallei inschoof. Tegenwoordig vormt zandsuppletie een betere methode, Een deel van het gebied stond tot 1875 in open verbinding met de Slufter. De Slufter is Texels meest bijzondere natuurgebied. Door een gat in de buitenste duinenrij kan het water van de
Noordzee over een groot oppervlak binnendringen. Eb en vloed spelen dagelijks hun rol en beïnvloeden het planten en dierenleven. Minder bekend is dat beide reservaten, De Muy en De Slufter, hun ontstaansgeschiedenis delen. Het natuurreservaat De Muy op Texel is vooral bekend geworden door de enthousiaste beschrijvingen van Jac. P. Thijsse, zijn naam is onlosmakelijk met die van Texel verbonden. In allerlei publicaties roemde hij de schoonheid van Texel. Het
Verkade-album (1927) met z’n plakplaatje en afbeeldingen wad een groot succes. Tot aan zijn door in 1945 bleef Thijsse over Texel publiceren. In de boekenafdeling van de Waddenkiosk zult u zeker werken van de schrijver aantreffen.
Het regelmatig binnenstromen van het zoute water in De Slufter heeft grote invloed op de flora en fauna van het gebied. De plantengroei is er aangepast aan de zoute omstandigheden. De meest bekende soort van de ‘zoutplanten’ is het lamsoor dat in juli en augustus bloeit en dan de hele vlakte paars kleurt. andere veel voor komende soorten zijn Engels gras, dat geen echt gras is en in mei -juni met ronde, roze bloemhoofdjes bloeit, en de zeekraal, klein en vetplantachtig
en groeiend op slikvlaktes. De meeste van deze planten kunnen ook goed in zoete omstandigheden groeien, maar worden dan door andere soorten verdrongen. Er zijn verschillende struiken met eetbare vruchten. Zo zijn daar de zwarte bramen van de bosbraam en de dofblauwe vruchten van de over de grond kruipende dauwbraam (braambeie op z’n Texels). In september mag u overal in De Muy bramen plukken. De feloranje duindoornbessen, zitten vol vitamine C en zijn erg zuur. Duindoorns zijn er mét en zonder bessen, vrouwelijke en mannelijke struiken. Van de bessen van de vlier (fleereboom) is goed sap te maken. Producten bereid van o.a. vlierbessen en duindoorn zijn verkrijgbaar in de
Waddenkiosk.
Het zeewater dat De Slufter binnen komt brengt veel voedingsstoffen en allerlei klein dierlijk leven mee. En natuurlijk ook veel slib dat in rustige poelen en kreken in het gebied bezinkt. Hierdoor vindt een groot aantal vogels voedsel in het gebied. In de trektijd (maart, mei , september en november) maken veel vogels gebruik van de Slufter om te rusten of voedsel te zoeken, watervogels zoals smienten, pijlstaarten en allerlei steltlopers en plevieren. In De Muy strijken soms
duizenden zangvogels neer, vooral lijsters, maar ook tjiftjaffen, zwartkoppen, rietgorzen en nog veel meer soorten. Bramen en bessen van vlier en duindoorn worden dan graag gegeten. Aan het begin van deze eeuw vestigde zich aan de rand De Muyplas een lepelaarkolonie en die is nog steeds in gebruik. Lepelaars zijn vaak aan- en afvliegend naar hun nesten te zien en foerageren soms in De Slufter. De bruine en de blauwe kiekendief, riet- en loofzangers broeden ook graag in De Muy. Ze zijn zwevend door de lucht te zien of te horen tijdens hun zang, in het voorjaar maakt u grote kans op een concert van de nachtegaal vanuit de wilgenbosjes. Weidevogels zoals kievit, grutto, tureluur en scholekster broeden hier maar ook in De Sluftervlakte. Langs de kreken van De Slufter broedt de sierlijke zwart witte kluut. Goed gecamoufleerd broedt hier ook de eidereend.

Eierlandse Duinen

Een andere naam voor de Eierlandse duinen en omgeving is De Krim. De Eierlandse duinen behoren tot de oudere duinen van Texel. Ze bestaan zeker al sinds de middeleeuwen. Tot 1630 waren het losliggende duinen op een kweldervlakte. Het hoogste duin, de Lemoensberg, draagt de oude naam van lamsoor. Het is dus waarschijnlijk dat deze kwelderplant rond dit duin groeide. De later gevormde duinen zijn door kustafslag bijna volledig verdwenen. De omgeving wordt bepaald door o.a. naaldbomen, het word wel het Krimbos genoemd.
De Eierlandse duinen zijn erg kalkarm. Dat is goed aan de plantengroei te zien. Een groot deel van het duin is spaarzaam begroeid met mossen en korstmossen. Daartussen vinden we vooral in het voorjaar laag blijvende grassen en bloemplantjes. Het aantal bloemen wordt sterk bepaald door de mate van regenval in het voorjaar. Kenmerkende soorten zijn duinviooltje en echt walstro. Het duinviooltje is te herkennen aan de paarse, witte en gele kleuren, waarbij het paars overheerst.
Het duinviooltje vormt het voornaamste voedsel voor rupsen van de parelmoervlinders. Op Texel komen hiervan drie verschillende soorten voor. Ze zijn te herkennen aan het patroon van de parelmoervlekken op de onderkant van de vleugels. De duinparelmoervlinder is de talrijkste, de kleine parelmoervlinder, en de grote parelmoervlinder is de zeldzaamste van de drie. De Eierlandse duinen worden allang door boeren gebruikt. Ze laten er voornamelijk schapen grazen. De velduil behoort ook tot de karakteristieke broedvogels van de Eierlandse Duinen. De leefwijze van deze
sierlijke vogel wijkt nogal af van die van andere uilen. De velduil jaagt namelijk overdag, bovendien broedt hij op de grond. Velduilen passen zich snel aan de hoeveelheid beschikbaar voedsel aan. In muizenrijke jaren broeden er meer uilen dan in muizenarme jaren. De noordse woelmuis vormt het hoofdvoedsel van de velduilen. Het is de talrijkste muizensoort op Texel. In Nederland behoort hij tot de bedreigde diersoorten.

Overige natuurgebieden

De Schorren

De Schorren is een aan de Wadkant gelegen buitendijks kweldergebied Het terrein geniet vooral bekendheid vanwegede broedkolonie van lepelaars. Voor de steltlopers en plevieren zijn de Schorren een belangrijke rust-en voedselgebied.De beste plaats om op Texel de bekende zwermen wadvogels te zoen is vanaf de dijk bij de Schorren.

De Hoge Berg

De Hoge Berg vormt een deel van het oude land van Texel. Vanaf het hoogste punt heeft u een mooi uitzicht over het tuinwallenlandschap, de zee en het vaste land. Ruim 100 hectare van De Hoge Berg is in bezit van Staatsbosbeheer. Hier wordt behoud van het (gras)landschap nagestreefd, met voor een deel bloemrijk grasland.De holle weggetjes tussen de tuinwallen en het bosje het Doolhof vormen een aantrekkelijk wandelgebied.

Het Doolhof

Naast verschillende hakhoutbosjes ligt op de Hoge Berg een iets groter bosje, “het Doolhof” of het Bosje. Eind 1700 was Cornelis Roepel zo onder de indruk van het uitzicht dat hij een stuk grond kocht, om er een ‘lusthof voor zich en zijn familie’ te maken. Staatsbosbeheer beheert dit bosje nu zo natuurlijk mogelijk.